کیسه‌ی صفرا روی سطح زیرین لوب چهارم کبد قرار دارد و عمل اصلی آن غلیظ کردن، ذخیره سازی و ترشح صفرای تولید شده توسط کبد است (کیسه صفرا در تصویر بالا با رنگ سبز وعلامت فلش مشخص شده است). ترکیب اصلی صفرا را کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی تشکیل می‌دهند.

بیلی روبین از آزاد شدن هموگلوبین در گلبول‌های سرخ منهدم شده به دست می‌آید. این ماده پس از انتقال به کبد، از طریق صفرا دفع می‌شود. نمک‌های صفراوی که به وسیله‌ی سلول‌های کبدی از کلسترول ساخته می‌شوند برای هضم و جذب چربی‌ها، ویتامین‌های محلول در چربی و بعضی از مواد معدنی ضروری می‌باشند. صفرا وارد مجاری صفراوی شده و در نهایت از طریق مجراها وارد کیسه‌ی صفرا می‌شود. در طی عمل هضم با رسیدن غذا به دوازدهه( قسمت فوقانی روده باریک) ، با تحریک کیسه صفرا، صفرا وارد دوازدهه می‌شود.

بیماری‌‌های کیسه‌ی صفرا:

اختلالات سیستم صفراوی هر ساله میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند. بیماری‌های شایع مجاری صفراوی عبارت‌اند

- سنگ کیسه‌ی صفرا، - سنگ مجرای اصلی صفراوی،

- التهاب کیسه‌ی صفرا و سایر بیماری‌ها.

سنگ کیسه‌ی صفرا:

این بیماری سالانه میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند در بیشتر موارد بدون علایم ظاهری است. ولی وقتی سنگ از کیسه‌ی صفرا خارج و وارد مجرای صفراوی شود، ایجاد انسداد، درد و قولنج می‌نماید. در صورت انسداد، التهاب کیسه صفرا به‌وجود می‌آید. هم‌چنین رنگ مدفوع روشن وادرار پررنگ می‌شود و در صورت ادامه وضعیت، صفرا به عقب برگشته و موجب زردی و صدمه رسیدن به کبد می‌شود.

بیشتر سنگ‌ها از کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی تشکیل شده‌اند.

عوامل خطر ایجاد سنگ‌ها عبارت‌اند از: مونث بودن، بارداری، سن بالا، توزیع چربی در ناحیه شکم،دیابت، استفاده از داروها (داروهای کاهش دهنده‌ی چربی خون، ضدبارداری)،کاهش سریع وزن و غیره می‌باشد. باکتری‌ها هم می‌توانند در راه درمان سنگ کیسه‌ی صفرا، برداشتن کیسه‌ی صفرا به وسیله‌ی جراحی است. به ویژه اگر سنگ‌ها متعدد و بزرگ باشند. روش مخصوصی برای پیش‌گیری از سنگ کیسه‌ی صفرا، در افراد در معرض خطر وجود ندارد. عوامل تغذیه‌ای، چاقی باید هرچه سریعتر اصلاح گردد. بعد از عمل جراحی و فقدان کیسه صفرا، صفرا مستقیماً از کبد به روده ترشح می‌شود که با گذشت زمان لوله‌های صفراوی گشاد می‌شوند تا بتوانند مشابه کیسه‌ی صفرای اصلی، صفرا را در خود حفظ کنند ودر مواقع ضروریت صفرا را به داخل لوله گوارش تخلیه نمایند.

شكايات شايع
علائم سنگهاي صفراوي از بي علامتي تا يك درد ناتوان كننده

تغيير مي‏كند.
علائم شامل موارد زير مي‏باشد:
•درد خفيف تا شديد در بالاي شكم
•درد معمولاً شديد و طولاني بوده و اغلب براي تسكين آن نياز به تزريق مسكن وجود دارد.
•تب و لرز، تهوع و يا استفراغ
•دردهاي شديد بالاي شكم كه انتشار به پشت داشته و بمدت بيش از سي دقيقه طول مي‏كشند و اغلب براي تسكين نياز به تزريق مسكن دارند معمولاً در اثر جابجايي سنگهاي صفراوي ايجاد مي‏شوند و در اين موارد بايد احتمال سنگهاي صفراوي مطرح و در صورت وجود درمان شوند.
•يرقان (مشكل كبدي كه پوست را زرد مي‏كند)
•دردهاي ناشي از سوء هاضمه يا زخم‏هاي معده و اثني عشر را نبايد با درد ناشي از سنگ صفراوي اشتباه كرد. اين دردها خفيف‏تر بوده و با غذا رابطه داشته و معمولاً به آنتي‏اسيد پاسخ.

مي‏دهند.
•در موارد بسياري سنگ صفراوي علامتي ايجاد نمي‏كند و بطور اتفاقي در سونوگرافي يافت مي‏شود. در این گونه موارد بسته به شرایط بیمار وتصمیم پزشک فرق می کند.

درمان سنگهاي صفراوي
سنگهاي صفراوي معمولاً علامت دار می شوند ونیاز به جراحی دارند. بعضي اوقات ممكن است پزشك شما صرفاً بخواهد وضعيت شما را به طور مداوم تحت نظر قرار دهد. ساير انواع درمان شامل دارو درماني، ERCP و اسفنكتروتومي می باشد.
دارو درماني: ممكن است به صورت خوراكي براي از بين بردن بعضي از انواع سنگهاي كوچك داده شود. اما براي دارو درماني زمان طولانی لازم است تا اثر داروها ظاهر شود. وسنگها ممكن است بعد از قطع دارو مجدداً ايجاد شوند. درمان دارويي براي افراديكه نمي‏توانند جراحي شوند بيشتر فايده خواهد داشت.
ERCP و اسفنكتروتومي براي تخليه سنگهاي مجاري صفراوي ممكن است به تنهايي انجام شده يا بعد از آن، عمل جراحي براي برداشتن كيسه صفرا انجام شود.
جراحي: اغلب براي برداشتن سنگهاي صفراوي و كيسه صفرا انجام مي‏شود. در حال حاضر بهترين انتخاب براي بيمار مبتلا به سنگ علامتدار كيسه صفرا عمل جراحي است و چنانچه توسط جراح متخصص انجام شود بي‏خطر و مؤثر است.
برداشتن كيسه صفرا از طريق لاپاراسكوپي
با ايجاد چند سوراخ كوچك بر روي پوست براي مشخص كردن و برداشتن كيسه صفرا انجام مي‏شود. با اين روش معمولاً سنگهاي صفراوي همراه با کیسه صفرا برداشته می شود.. درد و طول مدت بستري بعد از عمل در اين روش كمتر است.

تکنیک: در این عمل بجای برش 15-20 سانتی متری عمل باز از 4 برش نیم تا یک سانتی متری برای ورود ابزارلاپاروسکوپی (گیره-کلیپس و...) از میان تروکارهااستفاده می شود. مراحل عمل به ترتیب عبارتند از: آماده سازی بیمار - ایجاد پنوموپریتونئوم- وارد کردن پورتها - دیدن احشاء با لاپاروسکوپ(لاپاروسکوپی تشخیصی) - بازکردن پریتوئن احشائی - باز کردن مثلث کالوت - بستن وبریدن شریان ومجرای صفراوی- جدا کردن کیسه صفرا از بستر کبدی خودبیرون آوردن کیسه صفرا وسنگها - شستشوی بستر عمل - بررسی نهایی با لاپاروسکوپ- خارج کردن گاز و بستن زخم می باشدجراحي باز كيسه صفرا: شامل يك برش بزرگتر براي برداشتن كيسه صفرا و همچنين براي برداشتن سنگهاي داخل مجاري صفراوي است

.
تفاوتهای عمل باز و لاپاروسکوپی